بررسی میدانی جریان آب و رسوب خروجی رودخانه‌های کارون و اروند در شرایط سیلابی

چکیده مقاله

ابتدای سال 1398 سیل عظیمی، چند استان در جنوب غرب کشور را فراگرفت و مسیر این سیلاب‌ها درنهایت استان خوزستان و رودخانه‌های کارون و اروند بود. هدف از این تحقیق اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکی جریان در رودخانه‌های کارون و اروندرود در شرایط سیلابی است. در رودخانه‌های جزرومدی مثل کارون در خرمشهر و اروندرود در مرز ایران و عراق، جزرومد باعث تغییرات شدید سرعت و جهت جریان، و تراز سطح آب می‌شود و برای رسیدن به یک برآورد خالص از حجم سیلاب و آورد رسوب، نیاز به اندازه‌گیری پیوسته در یک سیکل کامل جزرومدی به مدت 25 ساعت است. اندازه‌گیری‌های میدانی در 5/2/98 در زمان مهکشند در دو ایستگاه کارون و اروند انجام شد. تحلیل و بررسی داده‌ها نشان می‌دهند که شرایط سیلابی تغییرات تراز سطح آب را به‌شدت کاهش می‌دهد به‌نحوی‌که رنج جزرومد در خرمشهر در مقایسه با فصل کم‌آبی در شرایط مشابه مهکشند در 24 مهر1394 از حدود 100 سانتی‌متر به 26 سانتی‌متر کاهش یافت. میانگین شوری و سرعت جریان در کارون و اروند به ترتیب psu0.62 و psu2.1 و سرعت m/s1.6 و m/s1.9 اندازه‌گیری شد. جهت جریان نیز پیوسته به سمت دریا بود. بیشینه غلظت بار معلق در ایستگاه کارون و اروند به ترتیب g/m380 و g/m3 67 اندازه‌گیری شد. با توجه به مقادیر اندازه‌گیری شده مذکور، میانگین دبی آب در کارون و اروند به ترتیب m3/s 2153 و m3/s 7883 و میانگین شار رسوب به ترتیب kg/s142 و kg/s454 محاسبه شد.