برنامه درسی

لیست برنامه های درسی

منابع

کتاب مبانی سنجش از دور کاربردی (مرکز سنجش از دور کانادا) مؤلف: مرکز سنجش از دور کانادا مترجمان: مصطفی مهدوی‌فرد، خلیل ولی زاده‌ کامران

فایل پیوست اول مبانی سنجش از دور.pdf
طرح درس

جدول زمانی موضوعات درس مطابق با سرفصل مصوب دوره و ورودی :

جلسه آموزشی

موضوع

هفته اول

مقدمه‌ای بر سنجش از دور: تعریف سنجش از دور، کاربردهای آن در علوم مختلف، تاریخچه و سیر تحول فناوری‌های سنجش از دور

هفته دوم

اجزای اصلی سیستم سنجش از دور: منابع انرژی، جو، سطح هدف، حسگر، ایستگاه زمینی و پردازش داده‌ها

هفته سوم

اصول تابش الکترومغناطیسی: مفاهیم انرژی، طول موج، فرکانس، رفتار امواج الکترومغناطیسی

هفته چهارم

تعامل تابش با جو زمین: جذب، پراکندگی، انتقال؛ تأثیر بخار آب، دی‌اکسیدکربن و ذرات معلق

هفته پنجم

تعامل تابش با سطح زمین: بازتاب، جذب و انتقال در پوشش‌های مختلف (گیاه، خاک، آب و برف)

هفته ششم

طیف الکترومغناطیسی در سنجش از دور: ناحیه‌های فرابنفش، مرئی، مادون قرمز و مایکروویو و کاربرد هر یک

هفته هفتم

وضوح‌ها در سنجش از دور: تفکیک مکانی، زمانی، طیفی و رادیومتریکی؛ تأثیر هر کدام در انتخاب داده مناسب

هفته هشتم

سنجنده‌ها و پلتفرم‌ها (بخش اول): انواع سنجنده‌ها (پسیو و اکتیو)، بررسی سنجنده‌های مرئی-مادون قرمز

هفته نهم

سنجنده‌ها و پلتفرم‌ها (بخش دوم): ماهواره‌های مهم مانند Landsat، Sentinel، SPOT و نقش آنها در برنامه‌های محیط زیستی

هفته دهم

سیستم‌های تصویربرداری (بخش اول): تصویربرداری پانکروماتیک و چندطیفی؛ ساختار داده‌ها و روش ثبت تصاویر

هفته یازدهم

سیستم‌های تصویربرداری (بخش دوم): تصویربرداری ابرطیفی و مزایای آن در مطالعات دقیق‌تر سطح زمین

هفته دوازدهم

سنجش از دور راداری (اکتیو): اصول عملکرد سنسورهای راداری، تصاویر SAR، مزایا در شرایط ابری و شبانه

هفته سیزدهم

سنجش از دور حرارتی: تابش گرمایی، دمای سطح، تصاویر حرارتی و کاربردهای آن در مدیریت منابع و بلایا

هفته چهاردهم

مبانی پردازش تصاویر (بخش اول): اصلاحات رادیومتریک، تصحیح اتمسفری و کالیبراسیون اولیه تصاویر

هفته پانزدهم

 مبانی پردازش تصاویر (بخش دوم): اصلاحات هندسی، رجیستر کردن تصاویر، ایجاد تصاویر موزاییکی

هفته شانزدهم

مرور کلی و پروژه پایانی: بررسی مطالعات موردی، کاربرد سنجش از دور در منابع طبیعی، پرسش و پاسخ و جمع‌بندی

منابع

کتاب ادوات صیادی و تکنولوژی صید ماهی نویسنده دکتر علی اصغر خانی پور، FAO fishing Gear and methods series

فایل پیوست اول شناسایی ابزار و ادوات صید.pdf
طرح درس

هفته اول

آشنایی با مفاهیم پایه صید: تعاریف صید فعال، نیمه‌فعال، غیر‌فعال، صید خرد، کلان، سنتی و صنعتی؛ مروری بر تاریخچه صیادی در ایران و جهان

هفته دوم

تقسیم‌بندی گروه‌های آبزیان از نظر صید (بر اساس شرایط اکولوژیکی، فرم بدنی، رفتار، تولید مثل، مهاجرت و ...)، معرفی مناطق صیادی (آب‌های ساحلی، دور از ساحل، داخلی)

هفته سوم

شناسایی مواد اولیه صیادی و ملزومات آن؛ معرفی انواع نخ‌های صیادی (خام، ساده، مرکب، تک لایی، چند لایی، الیاف طبیعی و مصنوعی)

هفته چهارم

سیستم نمره‌بندی نخ‌ها (متریک، تکس، دنیر، آرتکس) و خصوصیات فنی آنها (استحکام، مقاومت، رنگ‌پذیری، جذب آب و...)

هفته پنجم

آشنایی با انواع قیطان‌ها و ریسمان‌های صیادی (راست‌گرد، چپ‌گرد، گیس‌بافت، ساده، ترکیبی، طبیعی، مصنوعی) و سیستم نمره‌بندی آنها

هفته ششم

بررسی انواع بافته‌های توری و دامی؛ انواع چشمه‌ها (لوزی، مربعی، شش‌گوش) و نحوه اندازه‌گیری و محاسبه میزان مورد نیاز توری

هفته هفتم

شناسایی بویه‌ها (طبیعی و مصنوعی، توپر، توخالی) و بررسی اصول شناوری، فرمول‌های محاسبه و انواع بویه‌های صیادی و نشانه

هفته هشتم

معرفی انواع وزنه‌های صیادی (سربی، چدنی، فولادی، گل رس، لنگرها)، وزن مخصوص، فرمول‌های مربوطه و نحوه اتصال به آلات صیادی

هفته نهم

تقسیم‌بندی ابزار آلات صیادی رایج در دنیا و آشنایی با اصول صید با آلات گوشگیری؛ دام گوش‌گیر ثابت، شناور، پایه‌دار، گردان، رودخانه‌ای و دریایی

هفته دهم

ساختمان و اصول صید با تورهای گرفتارکننده و چندجداره (ثابت و شناور)

هفته یازدهم

ساختمان و اصول صید با تورهای ترال: ترال میان‌آبی، کف‌روب، با یک کشتی یا دو کشتی، ترال بغل‌کش و پاشنه‌کش

هفته دوازدهم

ساختمان و اصول صید با تورهای احاطه‌ای (با کیسه یا بدون کیسه)، تورهای پره ساحلی، تورهای پیاله‌ای (با یک کشتی، با دو کشتی)

هفته سیزدهم

ساختمان و اصول صید با تورهای بالارونده (ساده، ملاقه‌ای، پرتابی) و تورهای هل‌دادنی

هفته چهاردهم

ساختمان و اصول صید با تورهای سرپوشی (ماشک، سالیک، فانوسی برای کیلکا) و معرفی انواع تله‌ها و قفس‌های صیادی (گرگور، استوانه‌ای، شیل، مشتا، سکار، میلان)

هفته پانزدهم

معرفی ابزارهای دستی صید (نیزه، زوبین، چنگک، شن‌کش، قلاب‌های دستی، طویل‌کششی، خورشیدی) و روش‌های صید بدون ابزار مانند صید با دست یا استفاده از جانوران

هفته شانزدهم

مروری کلی، جمع‌بندی مباحث، کاربرد عملی در مدیریت و ارزیابی ابزارهای صیادی، بحث گروهی

فایل پیوست اول سنجش از دور و کاربرد آن در ماهیگیری.pdf
طرح درس

جلسه آموزشی

موضوع

هفته اول

مقدمه‌ای بر سنجش از دور: تعاریف، تاریخچه و کاربردهای عمومی

هفته دوم

مبانی فیزیکی سنجش از دور: امواج الکترومغناطیس و طیف‌های انرژی

هفته سوم

سکوها و سنسورهای سنجش از دور: ماهواره‌ها، پهپادها و سیستم‌های هوابرد

هفته چهارم

تصاویر ماهواره‌ای: انواع تصاویر، رزولوشن (مکانی، طیفی، زمانی، رادیومتریک)

هفته پنجم

پردازش تصاویر سنجش از دور: پیش‌پردازش، تصحیح هندسی و اتمسفری

هفته ششم

تفسیر و تحلیل تصاویر: روش‌های بصری و رقومی، شناسایی الگوها

هفته هفتم

سنجش از دور چندطیفی: اصول و کاربردها

هفته هشتم

سنجش از دور حرارتی: مبانی و کاربرد در مطالعات محیطی

هفته نهم

سنجش از دور راداری و میکروویو: اصول و تحلیل داده‌های SAR

هفته دهم

کاربرد سنجش از دور در شناسایی مناطق مستعد ماهیگیری - تحلیل پارامترهای کلروفیل، دمای سطح آب و ارتفاع موج - شناسایی مناطق تغذیه‌ای ماهیان

هفته یازدهم

پایش تغییرات زیستگاه‌های ماهی‌گیری - تأثیر تغییرات دمایی بر مهاجرت ماهیان - شناسایی مناطق در معرض خطر

هفته دوازدهم

مدیریت پایدار شیلات با سنجش از دور- پیش‌بینی ذخایر ماهی‌گیری - تعیین مناطق ممنوعه صید

هفته سیزدهم

ردیابی آلودگی‌های دریایی - شناسایی نشت نفت و آلاینده‌ها - ارتباط با کاهش ذخایر ماهی‌گیری

هفته چهاردهم

ادغام سنجش از دور و GIS در مدیریت شیلات  تهیه نقشه‌های پتانسیل ماهی‌گیری - سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری

هفته پانزدهم

فناوری‌های نوین در ماهیگیری - استفاده از پهپادها و ماهواره‌های جدید - سیستم‌های هوشمند پیش‌بینی صید

هفته شانزدهم

جمع‌بندی و ارائه پروژه‌ها - مرور کلی مباحث پروژه‌های کاربردی دانشجویان

منابع

Klust, G., 1982. Netting Materials for Fishing Gear. 2nd ed. Farnham, UK: Fishing News Books Ltd. on behalf of FAO

فایل پیوست اول شناسایی ابزار و تجهیزات صیدتکمیلی.pdf
طرح درس

جلسه آموزشی

موضوع

هفته اول

تعریف تور و آشنایی با اجزای تشکیل‌دهنده تور

هفته دوم

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد اولیه طبیعی و مصنوعی تور

هفته سوم

روش‌های محافظت از الیاف طبیعی و مصنوعی در برابر عوامل مخرب

هفته چهارم

انواع اصلی الیاف: پیوسته، ناپیوسته، مونوفیلامنت

هفته پنجم

روش‌های شناسایی الیاف از یکدیگر: آزمایش آب، سوزاندن و حلالیت

هفته ششم

بررسی نخ‌های مورد استفاده در ساخت تور، نقاط قوت و ضعف و روش‌های تشخیص آن‌ها

هفته هفتم

ساخت نخ تابیده شده، ویژگی‌ها و فرآیند تولید آن

هفته هشتم

ویژگی‌های اصلی الیاف مصنوعی و مراحل تولید الیاف نایلون تاب

هفته نهم

بررسی خواص فیزیکی نتینگ یارن و نتایج آزمایش‌های کشش و مقاومت گسیختگی

هفته دهم

بررسی تفکیکی تار، چشمه، گره، الانگیشن و خاصیت ارتجاعی در برابر آب‌رفتگی

هفته یازدهم

ساختار انواع تورهای مورد استفاده در صیادی

هفته دوازدهم

ویژگی‌های طناب‌های مورد استفاده در صیادی و مراقبت از آن‌ها

هفته سیزدهم

نکات مهم در انتخاب طناب‌های صیادی و مواد مناسب برای ادوات مختلف صیادی

هفته چهاردهم

انتخاب مواد مناسب برای تورهای ترال کف و میان‌آبی

هفته پانزدهم

انتخاب مواد برای تورهای گردان، پیاله‌ای و گوش‌گیر

هفته شانزدهم

اجزای تشکیل‌دهنده قلاب‌ها، انواع تاب درکن قلاب‌ها و قلاب‌های مورد استفاده در لانگ‌لاین

منابع

ّSimmonds, J., 2005. Fisheries acoustics, Blackwell

فایل پیوست اول شناسایی تجهیزات الکترونیکی صیادی.pdf
طرح درس

هفته اول

صوت در محیط آبی و عوامل مؤثر بر انتشار صوت در آب

هفته دوم

اصول و مبانی دستگاه‌های رادار و کاربردهای آن‌ها در صیادی

هفته سوم

انواع سونارها و کاربردهایشان در صید

هفته چهارم

بررسی دستگاه‌های دالر و ارتباط آنها با تور ترال

هفته پنجم

آشنایی با سیستم‌های مانیتورینگ صید و کاربرد آنها

هفته ششم

انواع سنسورها و اصول کاربرد آنها در تجهیزات صیادی

هفته هفتم

سنسورهای مخصوص تور ترال و نحوه عملکرد آنها

هفته هشتم

سنسورهای عمق‌سنج و کاربردهای آن‌ها

هفته نهم

سنسورهای نشان‌دهنده وضعیت صید و تماس با بستر

هفته دهم

آشنایی با سنسورهای نوری جلوتری و سنسورهای حرارتی

هفته یازدهم

سنسورهای تخته ترال و سنسورهای ترال زوجی

هفته دوازدهم

بررسی سایر سنسورها و نقش آن‌ها در تجهیزات صیادی

هفته سیزدهم

آشنایی با انواع هیدروفون‌ها و کاربردهای آن‌ها

هفته چهاردهم

هیدروفون‌های تور ترال، پورساین و هیدروفون‌های پرتابل

هفته پانزدهم

معرفی انواع ترنزدیوسرها و اصول عملکرد آنها

هفته شانزدهم

جمع‌بندی و مرور کلی تجهیزات الکترونیک صیادی و کاربردهای عملی

منابع

راهنمای علمی و عملی برای ماهیگیران-دکتر خانی پور

Fridman, A.L. (1986) Calculations for Fishing Gear Designs. Farnham: Fishing News Books.

فایل پیوست اول طراحی ادوات صیادی .pdf
طرح درس

جلسه آموزشی

موضوع

هفته اول

طبقه‌بندی ابزارهای صید و صید گزینشی

هفته دوم

ضرایب آویختگی افقی و عمودی و شکل چشمه‌های تور

هفته سوم

برآورد ضخامت نخ، طول و مسافت تورها و وزن تور

هفته چهارم

رابطه بین بارهای وارده بر تور و ضرایب آویختگی

هفته پنجم

استحکام نخ و تور در مقابل کشیدگی

هفته ششم

باریک کردن و جمع کردن لبه‌های تور

هفته هفتم

نیروهای بیرونی وارده بر ابزار صید

هفته هشتم

نیروهای تولید شده از وزن ماهی‌های صید شده و نیروی وارده از بستر

هفته نهم

نیروی کششی ناشی از طناب‌های صیادی

هفته دهم

متعلقات ابزار صید، مدلسازی ادوات صید، فلوم تانک

هفته یازدهم

مراحل طراحی ابزار صید

هفته دوازدهم

طراحی تور ترال: اندازه چشمه، پیراسنجه‌های فنی

هفته سیزدهم

طراحی تور ترال: تراولر، سرعت ترال کشی، نقشه تور، محاسبات بویه‌ها و وزنه‌ها

هفته چهاردهم

طراحی تور پورساین: مشخصات شناور، پول، ارتفاع تور، زمان عمق و سرعت غوطه‌وری

هفته پانزدهم

طراحی تور پورساین: محاسبه طناب‌ها، وزنه‌ها، اندازه چشمه و قطر نخ

هفته شانزدهم

طراحی تور گوشگیر: ابعاد، ضرایب آویختگی، اندازه چشم، ضخامت نخ، رنگ، محاسبات بویه‌ها و وزنه‌ها

منابع

روش‌های صید آبزیان دکتر علی اصغر خانی پور، FAO fishing Gear and methods series

فایل پیوست اول فناوری تکمیلی صید آبزیان.pdf
طرح درس

جلسه آموزشی

موضوع

هفته اول

معرفی فناوری تکمیلی صید آبزیان و تاریخچه صید در ایران و جهان (مرور تاریخی، روند توسعه فناوری‌های صید )                                        

هفته دوم

آمار صید در ایران و جهان و تقسیم‌بندی اکولوژیکی گروه‌های آبزی (تحلیل آمار، گروه‌بندی آبزیان از نظر اکولوژیکی و صید)

هفته سوم

تعاریف صید: صید تعقیبی و صید انتظاری   (مفاهیم پایه در صید و کاربرد آن‌ها در صید صنعتی)

هفته چهارم

آشنایی با تورهای گوشگیر: ساختار و انواع نخ تور(انواع نخ‌ها: مولتی فیلامنت، مونوفیلامنت، مولتی مونوفیلامنت، رنگ و اندازه تور)

هفته پنجم

اندازه و انواع چشمه‌های تور گوشگیر و انواع تور گوشگیر(گوشگیر سطحی، کف، ثابت، تورهای سه جداره، تورهای محاصره‌ای )

هفته ششم

تجهیزات عرشه شناور در صید با تور (غلطک‌ها، طناب‌ها، کیسه‌ای کردن تور، وینچ، دستک و میله‌های حلقه جمع کن)

هفته هفتم

انتخاب صیدگاه و فصل صید، تعیین موقعیت ماهی‌ها(استفاده از اطلاعات زیست‌محیطی، رفتار ماهی و الگوهای تجمع گله‌ای)

هفته هشتم

ردیابی ماهی با چشم غیرمسلح و تجهیزات هیدرواکوستیک (روش‌های ردیابی و تعیین موقعیت ماهی ها)

هفته نهم

آماده‌سازی تورهای احاطه‌ای کیسه‌ای و روش توریزی (روش‌های کیسه‌ای کردن تور، بالا کشیدن تور و تخلیه ماهی‌ها)

هفته دهم

مشخصات عمومی شناورهای پورساین و آرایش سکوی عملیاتی (پایداری شناور، تجهیزات عرشه، عملیات یک شناور و دو شناور)

هفته یازدهم

تورهای ترال: ساختار و اجزای اصلی ( تخته‌ها، زنجیر، غلطک‌ها، انواع ترال: از پهلو، پاشنه، کفروب، میان‌آبی، شاهین‌دار)

هفته دوازدهم

تورهای احاطه‌ای ساحلی، پره و جل  (ساختار، تجهیزات و روش‌های صید در مناطق ساحلی)

هفته سیزدهم

صید با انواع قلاب‌ها: ساختار و روش‌ها (رشته قلاب‌های طویل، طناب اصلی و فرعی، گیره‌ها، فاصله‌گذاری، طعمه‌گذاری)

هفته چهاردهم

صید مکانیزه با رشته قلاب و تجهیزات جانبی ( قلاب دستی، چوب دستی، انواع قلاب کششی، آرایش قلاب‌ها)                        

هفته پانزدهم

جیگینگ و نورپردازی زیر آبی در صید ( آرایش لامپ‌ها، واکنش اسکویید، ماشین‌های اتوماتیک جیگینگ )

هفته شانزدهم

صید با قفس‌ها، تله‌ها، و ماشین‌های برداشت علف‌های دریایی (ساختار انواع قفس‌ها و تله‌ها، صید باتور، پمپ‌ها و ماشین‌آلات برداشت)